ทฤษฎีบน- ล่าง (Top O Down Theory)
ทฤษฎีบน – ล่าง เป็นทฤษฎีของนักจิตวิทยากลุ่ม (Gestaltist) เน้นที่ความสำคัญของความรู้พื้นฐาน และประสบการณ์เดิมของผู้อ่านช่วยสร้างความเข้าใจในการอ่าน
ทฤษฎีล่าง- บน เน้นความสำคัญของเนื้อหา และเรียนรู้ที่แปลสัญลักษณ์ของสารไปสู่เสียงพูดโดยผู้เรียนจะเริ่มเรียนจากตัวอักษร กระบวนการนี้จะเรียนตัวอักษรเป็นคำ จากคำเป็นประโยค จากประโยคเป็นย่อหน้า มีลักษณะตรงข้ามกับทฤษฏีบน-ล่าง
ทฤษฎีปฏิสัมพันธ์ (Interective Theory) ทฤษฎีปฏิสัมพันธ์เป็นทฤษฎีการอ่านที่เน้นความสำคัญของความรู้เดิมของผู้อ่านและสิ่งที่อ่านจะรวมทฤษฏีการอ่านจากบนไปล่าง และอ่านล่างไปบนเน้นการตั้งสมมติฐาน หรือคาดเดาเกี่ยวกับเรื่องที่อ่าน เป็นการเร้าและสร้างความสนใจแก่ผู้อ่าน Reutzel and Cooter (1992 : 33B 41)
ทฤษฎีปฏิสัมพันธ์ (Interective Theory) ทฤษฎีปฏิสัมพันธ์เป็นทฤษฎีการอ่านที่เน้นความสำคัญของความรู้เดิมของผู้อ่านและสิ่งที่อ่านจะรวมทฤษฏีการอ่านจากบนไปล่าง และอ่านล่างไปบนเน้นการตั้งสมมติฐาน หรือคาดเดาเกี่ยวกับเรื่องที่อ่าน เป็นการเร้าและสร้างความสนใจแก่ผู้อ่าน Reutzel and Cooter (1992 : 33B 41)
